Selecties

Gastro-intestinaal stelsel:

• Nausea en braken: symptomatische behandeling na opsporen van mogelijke oorzaken (de indicaties moeten weloverwogen gesteld worden, rekening houdend met de reeds gekende ongewenste effecten).

Motivatie

MOTIVATIE VOOR DE SELECTIE

• Metoclopramide en domperidon zijn het best bestudeerd.
• De risico-baten balans van domperidon is gunstiger dan die van metoclopramide.

Dosering

• Per os: maximaal 10 mg 3x/j (doses boven de 30 mg per dag worden afgeraden); 15 tot 30 minuten vóór de maaltijd en bij het slapengaan.

In geval van nierfalen

• Het aantal doses verminderen tot 1 of maximaal 2 per dag, afhankelijk van de ernst van de nierinsufficiëntie.

Delen en pletten

• Delen: zie de farmaceutische vormen vermeld in het GGR naast de specialiteit (domperidon). Zie ook Intro 2.11.7 De toedieningswegen en farmaceutische vormen voor meer informatie over de gebruikte termen.
• Pletten: zie Intro 2.11.12. Pletten van een geneesmiddel. Zie ook Pletfiches (voer de naam van het molecuul in het zoekbalk in).

Voorzorgsmaatregelen voor gebruik

BIJZONDERE VOORZORGEN VOOR OUDEREN

• Er wordt aanbevolen om de behandelingsduur zo kort mogelijk (gewoonlijk maximum 7 dagen) en de dosis zo laag mogelijk te houden.
• Voorzichtigheid is geboden bij patiënten met andere risicofactoren voor een verlengd QT-interval (vrouwelijk geslacht, patiënten ouder dan 60 jaar, cardiaal lijden, elektrolytenstoornissen (hypokaliëmie, hyperkaliëmie, hypomagnesiëmie).
• De behandeling moet worden gestopt als er klachten of symptomen optreden die in verband kunnen worden gebracht met hartaritmie. Patiënten dienen in dat geval hun arts te raadplegen. De patiënt moet worden aangeraden om eventuele hartklachten onmiddellijk te melden.

Ongewenste effecten

• Hyperprolactinemie, in zeldzame gevallen verantwoordelijk voor galactorroe, onregelmatige menstruatie of impotentie.
• Centrale verschijnselen: slaperigheid en, vooral bij kinderen en adolescenten, extrapiramidale stoornissen (o.a. spierspasmen); tardieve dyskinesie bij langdurig gebruik, vooral bij ouderen, minder frequent met domperidon, en waarschijnlijk ook minder frequent met itopride.
• Abdominale krampen of diarree.
• Metoclopramide
  • Ook hypotensie, depressie.
  • Intraveneus: ook risico van ernstige bradycardie.
• Domperidon
  • Ook verlenging van het QT-interval en torsades de pointes bij hoge doses (> 30 mg p.d.) en bij patiënten ouder dan 60 jaar. De gegevens over een risico van torsades de pointes en plotse dood, zijn beperkt [zie Folia april 2014]. Volgens de SKP toonden epidemiologische studies een verhoogd risico op ernstige ventrikelaritmie en plotse hartdood. Voor de risicofactoren voor QT-verlenging, zie Inl.6.2.2. QT-verlenging en torsades de pointes.
  • Ook droge mond.
• Itopride: de veiligheidsgegevens zijn zeer beperkt. In de RCP wordt geen melding gemaakt van invloed op het QT-interval noch van extrapiramidale stoornissen.

Interacties

• Versnellen van de maaglediging, met vertraagde resorptie van sommige geneesmiddelen (bv. digoxine) en versnelde resorptie van andere geneesmiddelen (bv. acetylsalicylzuur, ciclosporine, paracetamol).
• Verminderd effect van de gastroprokinetica bij associëren met middelen met anticholinerge werking.
• Versterken van de ongewenste effecten van antipsychotica.
• Metoclopramide en alizapride: verminderd effect van levodopa en dopamine-agonisten, overdreven sedatie bij associëren met andere geneesmiddelen met sederend effect of met alcohol.
• Metoclopramide is een substraat van CYP2D6 (zie Tabel Ic. in Inl.6.3.).
• Domperidon: verhoogd risico van torsades de pointes bij associëren met andere middelen die het risico van QT-verlenging verhogen (zie Inl.6.2.2. QT-verlenging en torsades de pointes).
• Domperidon is een substraat van CYP3A4 en van P-gp (zie Tabel Ic. in Inl.6.3. et Tabel Id. in Inl.6.3.). Gelijktijdig gebruik met andere QT-verlengende geneesmiddelen en krachtige CYP3A4-inhibitoren is gecontra-indiceerd.

Contra-indicaties

• Situaties waarbij stimulatie van de maagmotiliteit ongewenst is (bv. gastro-intestinale bloeding, obstructie of perforatie).
• Alizapride en metoclopramide: ook antecedenten van tardieve dyskinesie door antipsychotica; feochromocytoom.
• Metoclopramide: ook gecontra-indiceerd bij kinderen jonger dan 1 jaar en niet aanbevolen bij kinderen en adolescenten [zie Folia oktober 2013]; epilepsie, ziekte van Parkinson.
• Domperidon: ook kinderen jonger dan 12 jaar en adolescenten met een lichaamsgewicht van minder dan 35 kg, prolactinoom; risicofactoren voor QT-verlenging (zie Inl.6.2.2. QT-verlenging en torsades de pointes) (zie rubriek “Ongewenste effecten”). Leverinsufficiëntie (SKP); op de website geneesmiddelenbijlevercirrose.nl wordt domperidon als “onveilig” (te vermijden) bij levercirrose beoordeeld.

Prijstabel